نظریات روان پویشی
براساس نظریات روان پویشی کلاسیک، سوء مصرف مواد معادل خود ارضایی بوده و مکانیسمی دفاعی در مقابل تکانه های همجنس گرایانه یا تظاهری از پیشرفت دهانی است. اما فرمول بندی های جدید. مصرف مواد را مربوط به افسردگی و یا بازتاب اعمال مختل اینگونه معرفی می کنند (کاپلان و سادوک و سادوک، 2007).

2- نظریات روان تحلیلی
      مطابق با نظریات کلاسیک روانکاوی مصرف مواد نمادی از پسرفت دهانی  است و یا دست کم برخی از معتادان در مرحله‌ی دهانی تثبیت  شده‌اند و به همین دلیل در برخورد با هر گونه تعارض با نیازهای نهاد رفتارهای دهانی که معادل با مصرف ماده به شکلهای گوناگون (خوراکی، تدخینی و حتی مشامی و تزریقی) انجام می‌دهند و ناکامی خود را از طریق قرار دادن ماده در دهان تسکین می‌دهند.

نکته ی جالب در این مورد اینکه در فرایند درمانهای نگهدارنده گاهی مشاهده می‌شود بیماران همین رفتار را در مورد ماده‌ی نگهدارنده در پیش می‌گیرند و صرفاً رفتار دهانی برای آنان خاصیت تسکین دهنده دارد و حتی با افزایش حجم ماده (برای مثال افزایش حجم شربت متادون بدون افزایش دوز مصرفی) و نگهداشتن آن در دهان، احساس آرامش و رفع وسوسه پیدا می‌کنند. همچنین مصرف مواد به عنوان نوعی مکانیزم دفاعی در مقابل تکانه‌های همجنس گرایانه مطرح می‌شود که معادل خود ارضایی است .

نظریات روان پویشی همچنین به سوپر ایگوی سخت‌گیر و خود تنبیه‌گری اشاره می‌کنند که به کمک مصرف مواد آرام می‌گیرد و منجر به کاهش استرس‌های ناخودآگاه می‌شود. که این تبیین شبیه به فرضیه‌های مربوط به اثرات اضطراب‌زا و یا مهار گسسته به خصوص در مورد الکل است (کاپلان و سادوک، 2007؛ ترجمه پورافکاری، 1386).

البته روانشناسان ایگو مصرف مواد را بازتاب اعمال مختل ایگو معرفی می‌کنند که از ناکارآمدی مکانیزم‌های دفاعی شکل دهنده ایگو در سازگاری با موفقیت و برقراری حد و مرز های کارآمد بین اصل نهاد و واقعیت پدید می‌آید این تبیین ها با توجه به نیاز به توضیح روابط مصرف مواد با مکانیزم های دفاعی، اختلالات عاطفی، مکانیزم های انطباقی و کنترل تکانه‌ی جایگزین فرمول بندی‌های روانی جنسی بشود. باید توجه داشت نظریات مبتنی بر روانکاوی و تثبیت رشد با وجود فایده‌ای که در  درک بیماری دارند، در حال حاضر کانون تحقیقات گسترده نیستند (داوسون ، 2004؛ نقل از شهابی، 1385).

فهرست مطالب
1-6-6سومصرف مواد    1
2-1اعتياد    2
2-1-1تاریخچه مواد    3
2-1-2طبقه بندي مواد    5
2-1-3 وابستگي    8
2-1- 3-1 ملاک های تشخیصی DSM_IV_TRبرای وابستگی به مواد    9
2-1-4 سوء مصرف مواد    10
2-1-4-1ملاك های تشخيصي براي سوء مصرف مواد به شرح زير مي باشد:    11
2-1-5 قطع مصرف يا ترك مواد    12
2-1-5-1 ملاک های DSM_IV_TRبرای ترک مواد:    13
2-1-6همه گير شناسي    14
2-2مصرف مواد در ایران    15
2-3 عوامل تاثیر گذار بر مصرف مواد    15
2-3-1علل فردی    15
2-3-2 عوامل محیطی و اجتماعی    17
2-3-3 مشکلات هیجانی    20
2-3-4عوامل ژنتیکی و زیستی    23
2-3-5 سیستم پاداشمغزی    24
2-4 تاثیر تعاملی مولفه های متعدد با اعتیاد    26
شکل2-1 تعامل عومل موثر در شکل گیری وابستگی به مواد    27
(برگرفته از روانشناسی وابستگی به مواد ،دکترنعیمه بزمی ،1391)    27
2-5مبنای نظری وابستگی به مواد    28
2-5-1نظریات روان پویشی    28
2-5-2نظریات روان تحلیلی    28
2-5-3 روانشناختی خود    29
2-5-4 نظریات رفتاری - شناختی    30
2-5-4-1نظریات شناختی    31
2-5-5 نظریه های یادگیری    32
2-5-5-1 نظریه یادگیری اجتماعی – شناختی    32
2-5-5-2نظریه یادگیری اجتماعی    33
2-5-6دیدگاه های مبتنی بر ویژگی های درون فردی    33
2 -5-6-1مدل بوم شناسی اجتماعی    33
2-5-6-2الگوی تحقیر خود    34
2-5-6-3یادگیری اجتماعی چند مرحله ای    34
2-5-7نظریه تعامل خانواده    35
2-5-8نظریه های یکپارچه نگر    35
2-5-8-1نظریه رفتار مشکل    35
2-5-8-2نظریه گروه همسالان:    36
2-5-8-3 الگوی آسیب پذیری    36
2-5-8-4نظریه تفسیر انتخاب عقلایی    37
2-5-9نظریه های زیستی – روانی    37
2-5-9-1 نظریه  وابستگی جسمانی اعتیاد    37
2-5-9-2 نظریه مشوق مثبت اعتیاد    38
2-5-10نظریه های اجتماعی – فرهنگی    38
2-5-10-1نظریه بی هنجاری    39
2-5-10-2نظریه انزوا طلبی مرتون    39
2-5-10-3نظریه برچسب زنی    39
2-5-11نظریات فیزیولوژیک    40
2-5-12نظریه ی سیستم انگیزشی    40
2-6 اهداف درمان وابستگی به مواد    42
2-6-1رویکردها ی درمانی وابستگی به مواد    43
2-6-2 درمان اعتیاد    43
2-6-2-1درمان دارویی    44
2-6-2-2درمان های غیر دارویی    46
2-10-7پیشینه پژوهش    51
2-10-7-1پیشینه داخلی پژوهش    51
2-10-7-2پیشینه خارجی پژوهش    57
2-10-8جمع بندی نتایج پیشینه های پژوهش    61
منابع:    63
منابع فارسی    63
منابع انگلیسی    68