هدف از این پایان نامه بررسی و تشریح انواع رویکرد تفکر انتقادی می باشد.

    ادوارد گلاسر که در اندیشۀ خود از دیدگاه های دیوئی در باب تفکر انتقادی بهره برده است، تفکر انتقادی را این گونه تعریف می کند: 1. تمایل برای بررسی موضوع ها و مشکلات به یک روش اندیشمندانه که در حوزۀ تجارب شخص رخ می دهد.  2. دانش روش های بررسی و استدلال منطقی و در نهایت   3. مهارت های به کارگیری این روش ها (واتسون – گلاسر، 1980)

به طور کلی دو رویکرد در زمینۀ تفکر انتقادی وجود دارد. 

رویکرد نخست معتقد است که تفکر انتقادی شامل مجموعه ای از مهارت ها و نگرش های عام است که اگر کسی به آنها دست یابد، می تواند توانایی خویش را در رشته های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فنی و غیره به کار بگیرد. بر اساس این دیدگاه، کسی که دارای مهارت های عام تفکر انتقادی باشد، معمولاً می تواند منطقی فکر کند، به حل مسأله بپردازد، اطلاعات را تجزیه و تحلیل و ترکیب کند، استدلال قیاسی و استقرایی نماید، طرح پرسش کند و به طور استنتاجی و اندیشمندانه بیندیشد و در یک بررسی خودانگیخته، درگیر شود.

   رویکرد دوم بر این باور است که هیچ مهارت و نگرش عامی در زمینۀ تفکر انتقادی وجود ندارد و هر رشته و حوزۀ ویژه ای از دانش، نیازمند مهارت های خاص آن حوزه است و کسی نمی تواند در زمینه ای که تخصص ندارد به تجزیه و تحلیل، استنباط، ارزیابی و قضاوت بپردازد. این رویکرد با عنوان کسب مهارت انتقادی در یک حوزۀ خاص نیز نامیده می شود. رویکرد کسب مهارت در یک حوزۀ خاص، تفاوت فراوانی با رویکرد کسب مهارت های عام دارد. در ادامه به تشریح این رویکرد ها می پردازیم.

بسیاری از پژوهشگران، استدلال می کنند که تفکر انتقادی یک مهارت عام است و باید در سراسر برنامۀ آموزشی آموخته شود (هالپرن 1989، لاوسن 1993، به نقل از نیستانی،1392). انیس وپائول از این ایده دفاع می کنند که تفکر انتقادی، مهارت های ویژه ای است که در کل رشته های علمی، عام و مشترک است. از دیدگاه انیس داشتن آگاهی و اطلاعات کافی در یک زمینۀ خاص و درک مفاهیم اساسی آن به تولید تفکر انتقادی منجر نمی شود. در عوض او نتیجه گیری می کند که راهبرد های کلی در بسیاری از موضوع ها قابل استفاده است و لازم است تا تفکر انتقادی به عنوان موضوع جداگانه و فارغ از محتوای خاص آموزش داده شود (انیس 1985،همان). بر اساس این دیدگاه، می توان تفکر انتقادی را بر روی رشته های تعمیم یافته، پایه ریزی کنیم نه بر روی حوزۀ محدود یا مشخص و یا در رشته هایی با مهارت های موضوعی ویژه.

   رابرت انیس(2002) فهرستی از مهارت های تفکر را مطرح می کند که از ساده به پیچیده، مرتبط با رشد شناختی تنظیم شده است: منطق، تجزیه و تحلیل، ترکیب، حل مسأله، استدلال استقرایی، استدلال قیاسی، طرح پرسش، تفکر استنتاجی، تفکر سازنده و تحقیق خود انگیخته. انیس این مهارت ها را قابل آموزش و یادگیری می داند.
   یکی دیگر از نظریه های با نفوذ در زمینۀ تفکر انتقادی که می توان آن را در رویکرد نخست جای داد، نظریۀ بنجامین بلوم است. در واقع، سهم بنجامین بلوم در حوزۀ تعلیم و تربیت، طبقه بندی های سه گانۀ وی از انواع یادگیری است: شناختی، روانی ـ حرکتی و عاطفی. طبقه بندی بلوم از اهداف آموزش و پرورش (1974) که به طور مکرر به عنوان راهبرد تعلیم و تربیت به کار می رود، بر مفهوم تفکر انتقادی متمرکز است. این طبقه بندی ها بیانگر سلسله مراتب شناخت است و دربرگیرندۀ رفتارهایی است از ساده به پیچیده و عینی به ذهنی(انتزاعی). حوزۀ شناختی طبقه بندی بلوم، به شش سطح تقسیم می شود: دانش، درک فهم، کاربرد، تجزیه و تحلیل، ترکیب و ارزیابی.

فهرست مطالب

تبیین رویکرد تفکر انتقادی (معنا ، مبانی و ) 
2-1- مقدمه
2-1-2- معنا و مفهوم تفکر انتقادی
 2-1-2-1- مرز تفکر انتقادی و شبه تفکر انتقادی
 2-1-2-2-تفکر انتقادی به عنوان یک محصول یا فرایند 
 2-1-2-3- تلاش برای یافتن یک تعریف جامع
 2-1-2-4- تفاوت رویکردتفکر انتقادی با انواع دیگر رویکردهای تفکر
2-1-3- مبانی تفکر انتقادی
 2-1-3-1- مبانی فلسفی
 2-1-3-1-1- اندیشه های دورۀ کلاسیک
 2-1-3-1-2- اندیشه های دورۀ رنسانس 
 2-1-3-1-3- عصر روشن گری
 2-1-3-1-4- اندیشه ها یمعاصر
•جان دیوئی، پدر تفکر انتقادی مدرن
•رابرت انیس و تفکر مسئولانه 
•نظریه پردازان انتقادی(مکتب فرانکفورت) 
•لیپمن و کاربری تفکر انتقادی در آموزش فلسفه به کودکان
-مبانی فلسفی برنامه فلسفه برای کودکان
 1- مبانی هستی شناختی
 2- مبانی انسان شناختی 
 3- مبانی معرفت شناختی 
 4- مبانی ارزش شناختی 
 2-1-3-2- مبانی روانشناختی 
 2-1-3-2-1- دیدگاه شناختی ژان پیاژه
 2-1-3-2-2- دیدگاه ویگوتسکی 
2-1-4- مؤلفه ها، ویژگی ها و رویکردها
 2-1-4-1- مؤلفه های تفکر انتقادی
 2-1-4-2- ضرورت توجه به هر دو مؤلفۀ تفکر انتقادی 
 2-1-4-3- مهارت ها و تمایلات در تفکر انتقادی
2-1-4-4- رویکردهای تفکر انتقادی
2-1-4-4-1- تفکر انتقادی به عنوان یک مهارت عام
 2-1-4-4-2- تفکر انتقادی به عنوان یک مهارت در حوزۀ خاص
2-1-5- آموزش مبتنی بر تفکر انتقادی 
2-1-5-1- تفکر انتقادی در آموزش و پرورش
2-1-5-2- چرا فقدان تفکر انتقادی؟ 
2-1-5-3-پرورش تفکر انتقادی
 2-1-5-3-1- پرورش مهارت های تفکر انتقادی 
 2-1-5-3-2- آموزش مبتنی بر دیالوگ
 2-1-5-3-3- بهره گیری از فنون طرح پرسش
 2-1-5-3-4- یادگیری مبتنی بر همیاری
 2-1-5-3-5- یادگیری بر مبنای حل مسأله
 2-1-5-3-6- آموزش بر مبنای مورد کاوی
 2-1-5-3-7- آموزش راهبردهای فراشناختی 
 2-1-5-3-8- پرورش تمایلات تفکر انتقادی
 2-1-5-3-8-1- موانع تفکر انتقادی 
 2-1-5-3-8-2- باورهای معرفتی در تفکر انتقادی 
 2-1-5-3-9- مؤلفه های کلاس درس مبتنی بر تفکر انتقادی
2-1-6- سنجش تفکر انتقادی
2-1-6-1- شیوه های سنجش تفکر انتقادی 
2-1-6-2- ابزارهای سنتی سنجش تفکر انتقادی
2-1-6-3- مسایل و مشکلات سنجش تفکر انتقادی

يشينه تحقيقاتي 
پيشينه داخلی
پيشينه خارجی 

منابع و مآخذ
منابع فارسی    
منابع انگلیسی